Βλέπω- διαβάζω στο διαδίκτυο για εντυπωσιακές κατασκευές κτιρίων κατοικίας, λόγω του ευρηματικού σχεδιασμού και της λειτουργικότητάς τους.
Σπίτια που λόγω της κατ ιδίαν ξεχωριστής παρουσίας, απέσπασαν Επαίνους και Βραβεία.
Κατασκευές ανομοιόμορφες μεταξύ τους, όπως άλλωστε και πολλά από τα διάφορα στοιχεία της φύσης γύρο τους.
Κάποιο μάλιστα από αυτά μοιάζει να αιωρείται, χαρακτηριστική άλλωστε η ονομασία που του δώσανε ”το κουτί που πετάει”.
Ακόμη κτίρια υπόσκαφα με βασικό πλεονέκτημα το ότι δεν αναιρούν τίποτα από την ποιότητα του φυσικού τοπίου εναρμονισμένα με αυτό (βασικός κανόνας).
Κτίρια που στοχεύουν (όπως διαβάζω) στον επαναπροσδιορισμό της εφήμερης και ευέλικτης παρουσίας της κατοικίας κοντά στο περιβάλλον, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα άνεση και υψηλή ποιότητα εσωτερικών και εξωτερικών χώρων διαβίωσης.
Διαχρονική άλλωστε επιβεβαίωση του σκεπτικού αυτού είναι το γνωστό σε όλους ”σπίτι πάνω στους καταρράκτες” Fallingwater House (σχεδιασμού- κατασκευής 1935), που αιωρείται εντυπωσιακά πάνω από αυτούς.
Ίσως να είναι το διασημότερο διεθνώς έργο της Αμερικανικής Αρχιτεκτονικής χαρακτηρισμένο σαν το ”καλύτερο όλων των εποχών”, αριστούργημα του 20ου αιώνα.
Το ρεπορτάζ αναφέρει γι αυτό……
Κατοικία έργο του αρχιτέκτονα Φρανκ Λόιντ Ράιτ 80 τόσα χρόνια πριν…..
Βρίσκεται στο Mill Run των Ηνωμένων Πολιτειών στο φυσικό πάρκο του Bear Run, πάνω στο ρέμα (φαίνεται να επιπλέει) σε υψόμετρο 1298 πόδια από τη στάθμη της θάλασσας (το αναφέρω για σύγκριση με τα εδώ ισχύοντα).
Θαύμα της καινοτομίας εκφράζει Αρχιτεκτονική τόλμη και παρ όλη την μοναδικότητα φαίνεται σαν ένα μέρος του τοπίου.
Ανέφερα παραδείγματα…
Όλα λιτά, περιεκτικά και ουσιαστικά, που απλά αποτυπώνουν τις ανάγκες της εποχής, του τότε και του τώρα, μέσα από το πρίσμα των κοινωνικών αναγκών αλλά και της πνευματικής δύναμης δημιουργίας των εμπνευστών τους.
Από το 1975 που κατέκτησα, με σκληρή δουλειά γεμάτος όνειρα, σχέδια, προτάσεις, την δυνατότητα- το δικαίωμα του τίτλου ”Αρχιτέκτονας”, διαπίστωσα (με μεγάλη απογοήτευση- στενοχώρια) πως στην περιοχή της Μαγνησίας (τόπο καταγωγής και ταυτόχρονα μετέπειτα πεδίο επαγγελματικής και μη δράσης μου) δεν υπάρχει δυνατότητα Αρχιτεκτονικής εφαρμογής (όπως την περιγράφω πιο κάτω) και κατασυνέπεια το χειρότερο δεν μπορεί να δημιουργηθούν δείγματα σαν αυτά που ανέφερα στην αρχή.
Αιτία οι παράδοξα επιβεβλημένοι πολεοδομικοί κανόνες αντιγραφής του παλιού, αυτού που επικράτησε να λέμε ”παραδοσιακό”.
Παντού στον Κόσμο όπου σέβονται την εξέλιξη, την πρόοδο, το παλιό είναι σεβαστό σαν ύπαρξη -παράδειγμα, τιμάται, συντηρείται και γενικά διατηρείται, με βασική όμως αρχή αυτής της διαδικασίας την διατήρηση μόνο στον χώρο ύπαρξής του.
Για τον σκοπό αυτό φρόντισαν να οριοθετηθούν οι περιοχές του, στις οποίες δόθηκε ο χαρακτηρισμός “Ιστορικό Κέντρο” (Centro Storico).
Λυπάμαι αλλά στην περιοχή μας ο Αρχιτέκτονας έχει καταντήσει αυτό που πολύς κόσμος ονομάζει ”σχεδιαστής” και αν είναι τυχερός βιοποριστικά ”εργολάβος”.
Θα συμπληρώσω…. ”Αντιγραφέας”.
Για μένα Αρχιτεκτονική είναι το δημιουργικό αποτέλεσμα της αποτύπωσης του συμπλέγματος άνθρωπος- περιβάλλον (πανίδα, χλωρίδα)- εξέλιξης- προόδου- επιστήμης και των παραγώγων της.
Στοιχεία αλληλένδετα μεταξύ τους που το καθένα επηρεάζει τα υπόλοιπα με έκδηλη την αλλαγή στις σχέσεις τους λόγω της εξέλιξης και κατασυνέπεια στην επιρροή της καθημερινότητας στον χρόνο.
Είναι επόμενο το υπάρχον να ξεπερνιέται και να έχει ανάγκη αναβάθμισης όπως και συμπλήρωσης -προσαρμογής.
Είναι άλλωστε αποδεδειγμένο πως το παλιό, μέρος του οποίου είναι και αυτό που είθισται να λέγεται παραδοσιακό, διατηρείται- ενισχύεται- αποκαθίσταται με την χρήση σύγχρονων υλικών και μεθόδων.
Από την άλλη είναι τελείως παράλογο η Νομοθεσία να υπάρχει (καλώς) για την διατήρηση του παραδοσιακού και από την άλλη να μην προστατεύονται το ίδιο τα νέα αστικά κέντρα στα οποία κατοικούν και διαβιώνουν εκατομμύρια.
Στα παραδοσιακά ή διατηρητέα για να μετακινηθεί μια πέτρα να γίνει η παραμικρή αλλαγή απαιτούνται άδειες κλπ.,κλπ.
Αντίθετα στον νέο αστικό ιστό των πόλεων ο καθένας μπορεί να κατασκευάσει οτιδήποτε, κυρίως στις προσθήκες – όψεις οικοδομών ή επαγγελματικών χώρων -καταστημάτων.
Επιπλέον η πλειοψηφία των νέων οικοδομών αποτελείται από εμπορικές κατασκευές (πολυκατοικίες) στις οποίες η φιλοσοφία που επικρατεί είναι η εμπορική εκμετάλλευση του χώρου με απώτερο σκοπό την οικονομική απόσβεση σε βάρος της εργονομίας.
Ανέφερα τις ΔΥΟ περιπτώσεις που η επικρατούσα πραγματικότητα δεσμεύει παθητικά την Αρχιτεκτονική δημιουργία.
Για να αιτιολογήσω τα γραφόμενα, στην περιοχή μας ισχύουν και οι ΔΥΟ με εμφανή άλλωστε τα αποτελέσματα…..
Από την μιά επανάληψη -αντιγραφή του ξεπέρασμένου και από την άλλη ένα ευρύ κατασκευαστικό αλλοπρόσαλλο αλαλούμ.
Δεν είναι λοιπόν πνευματικός ρατσισμός;… αλλού να δίνεται η δυνατότητα Αρχιτεκτονικής δημιουργίας και αλλού να περιορίζεται;……
Θα μου πείτε τι ενδιαφέρουν εσάς τους αναγνώστες όλα αυτά……..
Και όμως σύμφωνα με όσα έγραψα παραπάνω πρέπει να σας ενδιαφέρει…..
Τα αποτελέσματα της έλλειψης επιβεβλημένης ανεξάρτητης πραγματικής Αρχιτεκτονικής, απαυγάζουν κακέκτυπα δημιουργήματα, μιζέρια φαντασίας, κακομοιριά, επαναλήψεις, προχειρότητες……
Όλα αυτά μαζί αποδεδειγμένα προκαλούν αρνητικές καταστάσεις, δεσμευτικές της ποιότητας και του επιπέδου διαβίωσης.
Γράφει ο Τάσος Γ. Καπουρνιώτης, Αρχιτέκτονας
