Στον σύγχρονο κόσμο, όπου το άγχος, η υπερπληροφόρηση και οι κακές διατροφικές επιλογές κυριαρχούν, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που παρατηρούν ότι η μνήμη τους εξασθενεί, ότι δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν ή ότι νιώθουν μια «θολούρα» στο μυαλό. Για την ακρίβεια, είναι πολύ περισσότεροι από το συνηθισμένο – και δεν έχει πάντα να κάνει με την ηλικία.
Αυτή η «πνευματική γήρανση» για την οποία μιλάμε, ναι, συχνά αποδίδεται στην ηλικία ή την κούραση, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική: Μικρές καθημερινές συνήθειες μπορούν να επιβαρύνουν σοβαρά την εγκεφαλική λειτουργία. Και σύμφωνα με νευροεπιστήμονες, 5 βασικές συνήθειες, που πολλοί θεωρούν αθώες, έχουν συνδεθεί με μειωμένη γνωστική απόδοση, επιτάχυνση της εγκεφαλικής γήρανσης και αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Ποιες είναι αυτές οι 5 συνήθειες;
- Το multitasking
Αν νομίζεις ότι «τα κάνεις όλα ταυτόχρονα» για να είσαι πιο αποτελεσματικός, ξανασκέψου το. Η έρευνα δείχνει πως η «πολυδιεργασία» δεν ενισχύει την παραγωγικότητα, αλλά την υπονομεύει. Γενικά, είναι μία από τις συνήθειες που κάνουν κακό στο εγκέφαλό σου, γιατί δεν εκτελεί ταυτόχρονα πολλαπλές εργασίες, απλώς εναλλάσσεται πολύ γρήγορα μεταξύ τους, καταναλώνοντας τεράστια ποσά ενέργειας και μειώνοντας την απόδοσή του. Κάθε φορά που αφήνεις κάτι που κάνεις για να τσεκάρεις ένα μήνυμα ή μια ειδοποίηση, ο εγκέφαλός σου χρειάζεται 20-30 δευτερόλεπτα για να επανέλθει πλήρως στην προηγούμενη εργασία. Το «κόστος μετάβασης» είναι τεράστιο σε όρους συγκέντρωσης, ενέργειας και μνήμης.
- Το να χρησιμοποιείς κινητό πριν τον ύπνο
Το κινητό, το tablet ή η τηλεόραση πριν κοιμηθείς δεν είναι καλή επιλογή. Οι οθόνες, γενικά, μπλοκάρουν την παραγωγή μελατονίνης, της ορμόνης που ρυθμίζει τον κιρκάδιο ρυθμό και την ποιότητα του ύπνου σου. Επιπλέον, το περιεχόμενο που καταναλώνεις (ειδήσεις, μηνύματα, κοινωνικά δίκτυα) κρατά τον εγκέφαλο σε υπερένταση, ακόμα και όταν το σώμα σου προσπαθεί να χαλαρώσει. Καθώς ο ύπνος είναι η κύρια περίοδος για επιδιόρθωση νευρικών κυττάρων, αποτοξίνωση και αποθήκευση μνήμης, η ποιότητά του έχει άμεση σχέση με την πνευματική σου απόδοση.
- Το χρόνιο στρες
Το άγχος δεν είναι πάντα κακό. Σε μικρές δόσεις, μπορεί να μας κινητοποιήσει. Όταν όμως γίνεται χρόνιο, ο εγκέφαλος παραμένει σε κατάσταση «μάχης ή φυγής» (fight or flight), οδηγώντας σε υπερπαραγωγή κορτιζόλης και αδρεναλίνης. Αυτές οι ορμόνες, αν παραμένουν αυξημένες για εβδομάδες ή μήνες, προκαλούν σμίκρυνση του ιππόκαμπου (κέντρο μνήμης και μάθησης), ενίσχυση του φόβου, και απορρύθμιση του προμετωπιαίου φλοιού (κέντρο λογικής και αποφάσεων). Μεταξύ άλλων, το χρόνιο στρες προκαλεί διαλείψεις μνήμης και δυσκολία μάθησης, έλλειψη συγκέντρωσης και λήψη παρορμητικών αποφάσεων, συναισθηματική ευθραυστότητα και εξάντληση, εγκεφαλική φθορά μακροπρόθεσμα.
- Η καθιστική ζωή
Η έλλειψη κίνησης περιορίζει την κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο, εμποδίζοντας την επαρκή οξυγόνωση και τη μεταφορά βασικών θρεπτικών στοιχείων. Παράλληλα, προκαλεί πτώση της παραγωγής BDNF – μιας πρωτεΐνης ζωτικής σημασίας για τη σύνδεση και δημιουργία νευρικών κυττάρων. Η στατική ζωή αυξάνει επίσης τα επίπεδα φλεγμονής στο σώμα και στον εγκέφαλο, ενισχύοντας τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών νοσημάτων.
- Η κακή διατροφή και τα επεξεργασμένα τρόφιμα
Ο εγκέφαλος καταναλώνει περίπου το 20% της ενέργειας του σώματός σου. Όταν τον τροφοδοτείς με σάκχαρα, συντηρητικά και ανθυγιεινά λίπη, προκαλείς διακυμάνσεις γλυκόζης, οξειδωτικό στρες και φλεγμονή που διαβρώνουν την εγκεφαλική απόδοση. Η έλλειψη βιταμινών του συμπλέγματος B, Ω-3 λιπαρών, μαγνησίου και αντιοξειδωτικών έχει άμεση σύνδεση με συμπτώματα όπως brain fog, αδυναμία συγκέντρωσης και ακόμη και κατάθλιψη.
Η ενίσχυση της εγκεφαλικής σου υγείας δεν απαιτεί δραματικές αλλαγές. Χρειάζεται συνειδητή προσαρμογή μικρών συνηθειών που εφαρμόζεις καθημερινά.
Πηγή: jenny.gr
