Το πράσινο τσάι, ένα από τα αρχαιότερα ροφήματα με αναγνωρισμένες αντιοξειδωτικές και θεραπευτικές ιδιότητες, έχει μελετηθεί εκτενώς για την πιθανή συμβολή του στην πρόληψη και αντιμετώπιση μεταβολικών νοσημάτων, όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η συστηματική κατανάλωση πράσινου τσαγιού μπορεί να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και την ανοχή στη γλυκόζη σε παχύσαρκα ποντίκια.
Η μελέτη, με επικεφαλής τη Rosemari Otton από το Interdisciplinary Graduate Program in Health Sciences στο Πανεπιστήμιο Cruzeiro do Sul (Σάο Πάολο, Βραζιλία), δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell Biochemistry & Function.
Τα βασικά σημεία της έρευνας:
- Τα ζώα που έλαβαν εκχύλισμα πράσινου τσαγιού παρουσίασαν μείωση βάρους, βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και καλύτερη ρύθμιση γλυκόζης.
- Το εκχύλισμα προστάτευσε τις μυϊκές ίνες από ατροφία και διατήρησε τον φυσιολογικό τους όγκο.
- Ενεργοποιήθηκαν γονίδια που εμπλέκονται στον μεταβολισμό της γλυκόζης και αποκαταστάθηκε η δραστηριότητα του ενζύμου LDH.
Για τη μελέτη, τα ποντίκια ακολουθούσαν αρχικά δίαιτα υψηλών θερμίδων για τέσσερις εβδομάδες. Στη συνέχεια, για 12 εβδομάδες, ορισμένα ζώα λάμβαναν τυποποιημένο εκχύλισμα πράσινου τσαγιού (500 mg/kg σωματικού βάρους) μέσω γαστροσωλήνα, ενώ συνέχιζαν την ίδια διατροφή. Η δόση αυτή αντιστοιχεί σε περίπου 3 φλιτζάνια πράσινου τσαγιού ημερησίως για τον άνθρωπο.
Η μεθοδολογία:
- Τα ζώα διατηρήθηκαν σε θερμικά ουδέτερο περιβάλλον (28 °C), ώστε η ενέργεια που ξοδεύεται για τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος να μην επηρεάζεται από το κρύο.
- Η χρήση γαστροσωλήνα εξασφάλιζε ότι όλα τα ζώα λάμβαναν ακριβή δόση.
- Η χρήση τυποποιημένου εκχυλίσματος αντί για απλό φακελάκι εξασφάλιζε ποιότητα και σταθερότητα των βιοδραστικών συστατικών.
Παράλληλα, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι το πράσινο τσάι δεν προκαλεί απώλεια βάρους σε αδύνατα ζώα, υποδηλώνοντας ότι η δράση του είναι επιλεκτική για πλεονάζον λίπος.
Μηχανισμοί δράσης
Το πράσινο τσάι περιέχει πολλαπλά βιοδραστικά συστατικά που συνεργούν για την επίτευξη των θετικών αποτελεσμάτων. Ορισμένοι κρίσιμοι μηχανισμοί:
- Προστασία της δομής των μυϊκών ινών και διατήρηση της λειτουργικότητας.
- Ενεργοποίηση γονιδίων Insr, Irs1, Glut4, Hk1, Pi3k για βελτίωση της γλυκόζης.
Η δράση φαίνεται να εξαρτάται από την αδιπονεκτίνη, μία πρωτεΐνη που παράγεται από τα λιποκύτταρα και ρυθμίζει τον μεταβολισμό και την φλεγμονή. Για να καταλάβουν οι ερευνητές πώς δρα το πράσινο τσάι, χρησιμοποίησαν ποντίκια που δεν παράγουν την πρωτεΐνη αδιπονεκτίνη. Σε αυτά τα ζώα, το πράσινο τσάι δεν είχε κανένα αποτέλεσμα, γεγονός που δείχνει ότι η αδιπονεκτίνη είναι απαραίτητη για την επίδραση του τσαγιού στον μεταβολισμό.
Η ερευνήτρια υπογραμμίζει ότι η ολική σύνθεση του εκχυλίσματος είναι πιο αποτελεσματική από τα μεμονωμένα συστατικά, λόγω της συνεργιστικής δράσης των φλαβονοειδών.
Πραγματικές εφαρμογές και περιορισμοί
Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε ποντίκια:
- Δεν έχει καθοριστεί ακόμη ασφαλής και αποτελεσματική δόση για τον άνθρωπο.
- Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από ποιότητα και σταθερότητα των εκχυλισμάτων.
Η εφαρμογή των αποτελεσμάτων στους ανθρώπους απαιτεί κλινική προσοχή: η μακροχρόνια καθημερινή κατανάλωση, όπως γίνεται παραδοσιακά στην Ιαπωνία, συνδέεται με χαμηλά ποσοστά παχυσαρκίας, ενώ βραχυχρόνια κατανάλωση δεν έχει άμεσα αποτελέσματα.
Το πράσινο τσάι, ως πλούσια πηγή φλαβονοειδών και αντιοξειδωτικών, αναδεικνύεται σε ένα πολλά υποσχόμενο σύμμαχο κατά της παχυσαρκίας και των μεταβολικών διαταραχών. Οι έρευνες σε πειραματόζωα προσφέρουν σημαντικά στοιχεία για τους μηχανισμούς δράσης, ενώ η κλινική μετάφραση απαιτεί περαιτέρω μελέτη. Παρά τους περιορισμούς, το πράσινο τσάι παραμένει ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο φυσικό προϊόν με σημαντικό θεραπευτικό δυναμικό.
