Απίστευτο «φαγοπότι» με κοινοτικές επιδοτήσεις εκατομμυρίων ευρώ είχαν στήσει «μαϊμού» κτηνοτρόφοι, σε μία υπόθεση που αναδίδει έντονα οσμή σήψης και διαφθοράς. Η αιφνίδια έφοδος κλιμακίων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) στα γραφεία του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) έφερε στο φως τις λεπτομέρειες ενός σκανδάλου μεγατόνων που βάζει στο «κάδρο» και κρατικούς λειτουργούς και πολιτικούς προϊσταμένους.

Το χρονικό των «αμαρτωλών» επιδοτήσεων

Το χρονικό της υπόθεσης που εξελίχθηκε σε μέγα σκάνδαλο, έχει ως εξής: Το 2017 μια σειρά από αλλαγές στη νομοθεσία της Ε.Ε., βάσει των οποίων διευρύνθηκε ο ορισμός των βοσκοτόπων συμπεριλαμβάνοντας θαμνώδεις εκτάσεις και δασικές περιοχές, έδωσαν την ευκαιρία σε «αετονύχηδες» να ενεργήσουν προς ίδιον όφελος εκμεταλλευόμενοι τη νέα κατάσταση.

Η επιλέξιμη έκταση για αγροτικές δραστηριότητες στην Ελλάδα σχεδόν διπλασιάστηκε, μετά τις αλλαγές, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για κατάχρηση.

Μπορούσε μάλιστα κανείς να δηλώνει βοσκότοπους ακόμα και πολύ μακριά από το σημείο των εγκαταστάσεών του, για παράδειγμα, νησιώτες να δηλώνουν βοσκοτόπους στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Σύντομα, λοιπόν άρχισαν να κατατίθενται αιτήσεις για επιδοτήσεις από άτομα που ζούσαν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από τις εκτάσεις που δήλωναν ως ιδιοκτησία ή μίσθωση.

Είναι ενδεικτικό πως το 2019, δύο ιδιώτες από το Ρέθυμνο της Κρήτης υπέβαλαν αίτηση για επιδότηση για εκμίσθωση γης στην Τζιά για χρήση ως βοσκότοπο.

Η αίτησή τους περιλάμβανε μισθωτήρια συμβόλαια τα οποία αναγνώριζαν ως ιδιοκτήτες δύο άλλους κατοίκους του Ρεθύμνου. Έλαβαν περίπου 73.000 ευρώ από κονδύλια της Ε.Ε.

Την επόμενη χρονιά δύο άλλοι Ρεθυμνιώτες παραγωγοί μίσθωσαν την ίδια έκταση στην Τζια και στα συμβόλαια που υποβλήθηκαν στον ΟΠΕΚΕΠΕ, η έκταση εμφανιζόταν να έχει νέους ιδιοκτήτες.

«Οι υποτιθέμενοι εναλλασσόμενοι ιδιοκτήτες των ίδιων τεμαχίων γης στην Τζιά των Κυκλάδων άλλαζαν τη γη σαν τα πουκάμισα», ανέφερε έκθεση που υπέβαλε στους εισαγγελείς Ρεθύμνου ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόριος Βάρρας. «Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για συνενοχή».

Σε μια άλλη περίπτωση, ένας άνδρας από την Κρήτη ισχυρίστηκε ότι είναι ιδιοκτήτης βοσκοτόπων στον Γράμμο, στη βορειοδυτική Ελλάδα. Το άτομο, πρώην υπεργολάβος του υπουργείου Γεωργίας, κατηγορήθηκε μαζί με μέλη της οικογένειάς του ότι έλαβε χιλιάδες ευρώ, αφού ισχυρίστηκε ότι νοίκιασε 450 στρέμματα σε ορεινή περιοχή κοντά στα αλβανικά σύνορα.

Ελεγκτές το 2020 διαπίστωσαν ότι κτηνοτρόφος από την Κρήτη εμφανιζόταν να εκμισθώνει αγροτεμάχια σε συνολικά εννιά μισθωτές στο Γαϊδουρονήσι. Τα μισθωτήρια εμφανίζονταν να έχουν υπογραφεί όλα αυθημερόν, ενώ το συνολικό ποσό ενισχύσεων που εισέπραξαν οι φερόμενοι ως παραγωγοί ανήλθε σε περίπου 250.000 ευρώ.

Αλλά το ακόμη πιο εντυπωσιακό στοιχείο -σε αυτή την περίπτωση- προέκυψε την αμέσως επόμενη χρονιά: Αν και τα μισθωτήρια των εκτάσεων που είχαν υπογραφεί το 2020 είχαν διάρκεια έως το 2027, εντούτοις οι συγκεκριμένοι μισθωτές το 2021 εμφανίζονταν να μισθώνουν εκτάσεις σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και όχι στο Γαϊδουρονήσι.

Με άλλα λόγια διαπιστώθηκε πως οι φερόμενοι ως κτηνοτρόφοι νοίκιασαν για ένα χρόνο βοσκοτόπια και την επόμενη χρονιά τα παράτησαν και πήγαν σε άλλα νησιά να μισθώσουν βοσκότοπους.

Εντοπίστηκαν ακόμη και 34 περιπτώσεις όπου οι αιτούντες έλαβαν κεφάλαια για γη εκτός Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένου ενός που ζήτησε οικόπεδο στη γειτονική Βόρεια Μακεδονία, η οποία δεν ανήκει καν στην ΕΕ!

Οι αιτούντες δεν χρειάζονταν να προσκομίσουν έγγραφα ιδιοκτησίας, αλλά απλώς έναν αριθμό σε ένα έντυπο.

Το «λόμπι» των Κρητικών και η εκ των έσω πληροφόρηση

Η υπόθεση, που ενδέχεται να αφορά παράνομες πληρωμές ύψους έως και 45 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες υποθέσεις αγροτικής απάτης των τελευταίων ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η συντριπτική πλειονότητα των πλαστών δηλώσεων έγιναν από την Κρήτη, η οποία έλαβε τα δύο τρίτα των συνολικών αγροτικών επιδοτήσεων της Ελλάδας από την ΕΕ το 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα ελέγχου του Οργανισμού, οι ίδιοι βοσκότοποι δηλώνονταν από διαφορετικούς «ιδιοκτήτες» κάθε χρόνο, χωρίς όμως να υπάρχουν διπλοεγγραφές, γεγονός που υποδείκνυε πως κάποιος με συνολική πρόσβαση στα αρχεία συντόνιζε το σύστημα.

Για να λειτουργήσει αυτή η μέθοδος έτσι όπως λειτούργησε -εκτιμάται πως- ήταν αναγκαία η ύπαρξη ενός ανθρώπου εντός του Οργανισμού με «εσωτερική πληροφόρηση» που ήταν σε θέση να γνωρίζει τους χάρτες και να ενημερώνει ποιες εκτάσεις ήταν διαθέσιμες, όπως και να εξασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξουν επικαλύψεις.

Πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα είχαν στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ και τεχνικές εταιρείες που συνεργάζονταν με τον Οργανισμό.

Έτσι, φαντάζει λογικό το στοιχείο ότι οι έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας δεν επικεντρώνονται μόνον σε όσους δήλωσαν ψευδώς κάποιες εκτάσεις για να διεκδικήσουν παράνομα επιδοτήσεις, αλλά και σε πιθανή εμπλοκή κρατικών λειτουργών, συγκεκριμένα στελεχών του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων, που είναι υπεύθυνος για τη διανομή των κοινοτικών αγροτικών ενισχύσεων στην χώρα μας.

Η στάση των πολιτικών προϊσταμένων

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) διερευνά την υπόθεση από το 2021 και έχει ήδη φέρει 70 υποθέσεις ενώπιον της ελληνικής δικαιοσύνης.

Ερωτήματα, ωστόσο, δεν αποκλείεται να προκύψουν στην πορεία και για την στάση που κράτησαν όλο αυτό το διάστημα οι εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες, απέναντι σε όσους επιχείρησαν να αναδείξουν τις πτυχές αυτού του τεράστιου σκανδάλου.

Είναι ενδεικτικό πως ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει αλλάξει έξι φορές πρόεδρο τα τελευταία πέντε χρόνια, μεταξύ αυτών και τον Γρηγόρη Βάρρα, ο οποίος το 2020 ήταν εκείνος που ενημέρωσε τις εισαγγελικές αρχές για υποθέσεις παράνομων επιδοτήσεων, που φέρονταν να είχαν δοθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε παραγωγούς την περίοδο 2017 – 2020.

Τότε είχε διαμορφωθεί και μια λίστα 3.480 ΑΦΜ τα οποία μπήκαν σε καθεστώς ελέγχων και «δεσμεύθηκαν».

Οι αναφορές του καθηγητή Βάρρα στις εισαγγελικές αρχές βασίστηκαν στους ελέγχους που είχε κάνει η τότε προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Παρασκευή Τυχεροπούλου.

Η κ. Τυχερόπουλου φέρεται να ενημέρωσε αναλυτικά τον κ. Βάρρα για τις παρατυπίες που είχε διαπιστώσει στις ενισχύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Από εκεί και πέρα όμως τα πράγματα πήραν μια … μάλλον απρόσμενη τροπή: Έπειτα από μόλις ένα χρόνο, από την τοποθέτησή του, ο καθηγητής Βάρρας απομακρύνθηκε από τη θέση του προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Και αν ο κ. Βάρρας «καρατομήθηκε», η κ. Τυχεροπούλου είδε κάποιες από τις επόμενες διοικήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ να κινούν τρεις φορές πειθαρχικές διαδικασίες σε βάρος της, ενώ έχει κατατεθεί και μήνυση σε βάρος της για υπεξαίρεση εγγράφων!

Και παρά το γεγονός ότι η μεθοδολογία της αποκάλυψε ένα εκτεταμένο δίκτυο, το οποίο μέσω ψευδών δηλώσεων ιδιοκτησίας εισέπραττε παράνομα επιδοτήσεις της ΕΕ, η ίδια καθαιρέθηκε από την θέση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου, διαπομπευόμενη στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ ως “υπηρεσιακά ανεπαρκής”, τοποθετήθηκε σε θέση “ψυγείο” στο Πρωτόκολλο του Οργανισμού αποκομμένη από κάθε πρόσβαση στο μηχανογραφικό σύστημα.

Παράλληλα, η Διοίκηση έχει μέχρι σήμερα κινήσει τρεις πειθαρχικές διαδικασίες εναντίον της και μια μήνυση.
Το ακόμη πιο εντυπωσιακό μάλιστα είναι πως την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για τη διευκόλυνση των ερευνών της έχει ζητήσει την απόσπασή της στο Γραφείο των Εντεταλμένων Ευρωπαίων Εισαγγελέων, αίτημα όμως το οποίο παραμένει «μπλοκαρισμένο» στην Ελλάδα.

Τι θα γίνει με τις επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν σε «μαϊμού» αγρότες

Εντός του 2024, η Κομισιόν επέβαλε πρόστιμο ύψους 281 εκατ. ευρώ στον ΟΠΕΚΕΠΕ για ενισχύσεις που δόθηκαν τα οικονομικά έτη 2020, 2021 και 2022.

Πιο αναλυτικά, με βάση την απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Agri (DG AGRI) οι καταλογισμοί αφορούν τα οικονομικά έτη 2020, 2021 και 2022 δηλαδή τις αιτήσεις ΟΣΔΕ των ετών 2019,2020 και 2021 εκ των οποίων τα 260,361 εκατ. ευρώ για ενισχύσεις έκτασης και 22,855 εκατ. ευρώ για πολλαπλή συμμόρφωση.

Οι Βρυξέλλες διαπίστωσαν ότι το 2020 σημειώθηκε αφύσικη αύξηση των αιτήσεων στη χώρα μας από το εθνικό απόθεμα δικαιωμάτων στην περιφέρεια των βοσκοτόπων χωρίς ζώα.

Το 2022 οι ελληνικές αρχές πραγματοποίησαν εκτεταμένους ελέγχους και δεσμεύσεις στους πληθυσμούς των δικαιούχων που υπέβαλαν αίτηση για δικαιώματα βοσκοτόπων χωρίς ζώα.

Η Κομισιόν έχει προειδοποιήσει ότι, αν δεν υπάρξουν δραστικά διορθωτικά μέτρα, η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τη διαχείριση των κοινοτικών επιδοτήσεων στον αγροτικό τομέα.

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας έθεσε τον ΟΠΕΚΕΠΕ υπό αυστηρότερη επιτήρηση.

Ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι τα χρήματα που διανεμήθηκαν παράνομα και ανέρχονται σε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ θα επιστραφούν. Και πράγματι όσοι έλαβαν παράνομα κονδύλια με βάση τη νομοθεσία, αλλά και τη λογική, θα χρειαστεί να τα επιστρέψουν.

Εντούτοις, ποτέ έως τώρα δεν έχει ζητηθεί από αγρότες να επιστρέψουν κοινοτικά κονδύλια, αλλά οι καταλογισμοί πληρώθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το περίφημο «πακέτο Χατζηγάκη», συνολικού ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ, που δόθηκε στους αγρότες για δήθεν καταστροφές στις καλλιέργειες παραμονές των εκλογών του 2009.

Επτά χρόνια αργότερα και έπειτα από εκατοντάδες συναντήσεις και e-mail που ανταλλάχθηκαν με τα κοινοτικά όργανα, τον Φεβρουάριο του 2016 με απόφαση του δικαστηρίου της Ε.Ε. το ελληνικό Δημόσιο υποχρεώθηκε να ανακτήσει από τους αγρότες κονδύλια ύψους 425 εκατ. ευρώ, τα οποία είχε χορηγήσει για τις συνέπειες στις καλλιέργειες λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών. Τα κονδύλια αυτά επιστράφηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Τι θα γίνει με τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τα κονδύλια που πρέπει να πληρώσει

Όπως και να έχει, το πληροφοριακό και ελεγκτικό σύστημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, που διαχειρίζεται ετησίως περίπου 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε ευρωπαϊκά κονδύλια για λογαριασμό 680.000 αγροτών και κτηνοτρόφων, αποδείχθηκε ευάλωτο… έως «αμαρτωλό».

Τον Ιούλιο, λοιπόν, αναμένεται ελεγκτικό κλιμάκιο από την Ε.Ε. και η απόφαση διατήρησης ή μη της σχετικής  πιστοποίησης που διαθέτει.

Παράλληλα έχει προταθεί ποσοστό διόρθωσης τουλάχιστον 10%, οριζοντίως επί των αγροτικών κονδυλίων που λαμβάνει η Ελλάδα, ένα ποσό που προσεγγίζει τα 45 εκατ. ευρώ.

Σε περίπτωση που γίνει άρση της πιστοποίησης, ο οργανισμός δεν θα έχει το δικαίωμα να διαχειρίζεται κοινοτικά κονδύλια, οπότε θα σταματήσουν οι πληρωμές των ενισχύσεων προς τους αγρότες

Πηγές της ΕΕ αναφέρουν ότι θα πρέπει να βρεθεί ένας άλλος πιστοποιημένος οργανισμός, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να γίνει άμεσα. Η διαδικασία της πιστοποίησης είναι μακροχρόνια –στην περίπτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ διήρκεσε χρόνια– και στο μεταξύ δεν θα καταβάλλονται οι ενισχύσεις προς τους αγρότες.

Έτσι, αναζητείται μια νέα «φόρμουλα» ώστε να μην προκύψουν ζητήματα με τις πληρωμές στον αγροτικό κόσμο: Ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης σε αυτό το πλαίσιο αποκάλυψε πως «εξετάζεται σοβαρά, τη δουλειά του ΟΠΕΚΕΠΕ από εδώ και πέρα να την κάνει η ΑΑΔΕ». Και τόνισε πως, «η ΑΑΔΕ είναι μια Αρχή, της οποίας η αντικειμενικότητα και η αποτελεσματικότητα δεν έχει αμφισβητηθεί και έχει λειτουργήσει στο παρελθόν, κατά την περίοδο του κορονοϊού ως αρχή πληρωμών».

Όσον αφορά στις ενισχύσεις που πρέπει να καταβληθούν μέσα στο αμέσως επόμενο διάστημα, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας είπε πως «οι καταβολές θα γίνουν κανονικά. Αυτή είναι η διαβεβαίωση που έχουμε από την υπηρεσία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Μέχρι τέλος Μαΐου θα καταβληθούν οι υπόλοιπες συνδεδεμένες Ενισχύσεις και μέχρι τις 30/6 οι υπόλοιπες υποχρεώσεις που απορρέουν  από την ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης του 2024».

Πηγή: skai.gr