Ο διαβήτης τύπου 2, παραδοσιακά νόσος ενηλίκων, εμφανίζεται πλέον σε ανησυχητικά υψηλά ποσοστά σε παιδιά και εφήβους. Σήμερα, μεταξύ 24% και 45% των νέων με διαβήτη εμφανίζουν τον διαβήτη τύπου 2, με μέση ηλικία διάγνωσης περίπου τα 13 έτη.
Παράγοντες, όπως η διατροφή, η φυσική δραστηριότητα και η γενετική επιρροή παίζουν ρόλο. Ωστόσο, νέα έρευνα από το Charles E. Schmidt College of Medicine της Florida Atlantic University δείχνει ότι και η περιοχή που μεγαλώνει ένα παιδί μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο.
Η έρευνα
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Pediatric Research, ανέλυσε δεδομένα από τη National Survey of Children’s Health, εστιάζοντας σε παιδιά έως 5 ετών – μία ηλικιακή ομάδα που σπάνια μελετάται για τον διαβήτη τύπου 2. Συνολικά εξετάστηκαν οι απαντήσεις των φροντιστών περισσότερων από 174.000 παιδιών, εκ των οποίων περίπου 50.000 στην πρώιμη παιδική ηλικία.
Οι ερευνητές ανέλυσαν όχι μόνο τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα, αλλά και παράγοντες, όπως το περιβάλλον στο οποίο ζει ένα παιδί, η υγεία των φροντιστών, η επισιτιστική ασφάλεια και η συμμετοχή σε κρατικά προγράμματα υποστήριξης. Στόχος ήταν να κατανοηθεί πώς οι πρώιμες εμπειρίες και τα περιβάλλοντα διαμορφώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, ενώ η συνολική επίπτωση του διαβήτη τύπου 2 σε παιδιά κάτω των 5 ετών παραμένει χαμηλή και σχετικά σταθερή, η ανάπτυξη της νόσου συνδέεται περισσότερο με κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες παρά με τις ατομικές συμπεριφορές μόνο.
Πόσο επηρεάζει η χωροταξία;
Ορισμένα χαρακτηριστικά γειτονιάς και οικογένειας ξεχώρισαν. Για παράδειγμα, η ύπαρξη βιβλιοθήκης στην περιοχή συνδέθηκε με μεγαλύτερη πιθανότητα διάγνωσης διαβήτη τύπου 2, πιθανώς επειδή οι περιοχές αυτές προάγουν καθιστικές δραστηριότητες αντί για υπαίθρια άσκηση. Οι βιβλιοθήκες τείνουν να βρίσκονται σε πιο αστικά περιβάλλοντα, σε αντίθεση με περιοχές με υψηλή δυνατότητα βάδισης και πράσινους χώρους.
«Οι περιβαλλοντικές συνθήκες της γειτονιάς – όπως πεζοδρόμια, πάρκα ή άλλοι χώροι πρασίνου – μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την ικανότητα ενός παιδιού να ασκείται και, με τη σειρά τους, τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων όπως ο διαβήτης τύπου 2», εξηγεί η Lea Sacca, Ph.D., κύρια συγγραφέας της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια πληθυσμιακής υγείας στο Schmidt College of Medicine.
Οι φροντιστές ανέφεραν επίσης προβλήματα της περιοχής, όπως σκουπίδια και βανδαλισμούς, τα οποία αυξήθηκαν μεταξύ 2016 και 2020. Άλλες σημαντικές συσχετίσεις στην πρώιμη παιδική ηλικία περιλάμβαναν τη βοήθεια από γείτονες το 2016 και τη δυνατότητα βάδισης στην περιοχή το 2019.
Ο ρόλος των δωρεάν γευμάτων
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι η πρόσβαση σε δωρεάν ή μειωμένου κόστους γεύματα συνδέθηκε με χαρακτηριστικά περιοχής και οικογένειας. Παρόλο που τέτοια προγράμματα βοηθούν στην αντιμετώπιση της επισιτιστικής ανασφάλειας, η ποιότητα της διατροφής παραμένει πιο σύνθετο ζήτημα.
«Η πρόσβαση σε τρόφιμα δεν σημαίνει πάντα καλύτερη διατροφή», σημειώνει η Sacca. «Τα παιδιά σε οικογένειες με επισιτιστική ανασφάλεια τείνουν να έχουν χειρότερο έλεγχο σακχάρου και υψηλότερα ποσοστά νοσηλειών»
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση του διαβήτη τύπου 2 πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τόσο τους περιβαλλοντικούς παράγοντες όσο και την ποιότητα της διατροφής.
Παρά ταύτα, η παχυσαρκία παραμένει ο ισχυρότερος και συχνότερος παράγοντας κινδύνου για διαβήτη τύπου 2 στα παιδιά. Τα υπέρβαρα παιδιά έχουν τετραπλάσια πιθανότητα να αναπτύξουν τη νόσο μέχρι την ηλικία των 25 ετών.
«Με τις τάσεις παχυσαρκίας να συνεχίζουν να αυξάνονται, ιδιαίτερα σε μικρά παιδιά, οι προσπάθειες πρόληψης είναι κρίσιμες», προσθέτει η Sacca.
Συμπέρασμα
Η έρευνα δείχνει ότι ο διαβήτης τύπου 2 στα παιδιά δεν καθορίζεται μόνο από τη διατροφή ή τη φυσική δραστηριότητα. Το πού ζει ένα παιδί, η ασφάλεια τροφίμων και η συμμετοχή σε προγράμματα υποστήριξης παίζουν καθοριστικό ρόλο. Για αποτελεσματική πρόληψη, η πολιτεία, οι κοινότητες και οι οικογένειες πρέπει να συνεργαστούν, εξασφαλίζοντας καλύτερες συνθήκες ζωής και διατροφής από την πρώιμη παιδική ηλικία.
