Είναι γρήγορο, βολικό και συχνά εντυπωσιακό. Το ChatGPT γράφει ομιλίες ή απαντά σε email πριν καν προλάβουμε να πιούμε καφέ. Όμως, μια νέα μελέτη του MIT προειδοποιεί πως όσο περισσότερο αφήνουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη να σκέφτεται για εμάς, τόσο περισσότερο ο εγκέφαλός μας «εγκλωβίζεται».
Θυμάσαι πώς ήταν παλιά; Έπρεπε να γράψεις μια παρουσίαση, να πάρεις ένα χαρτί, να σημειώσεις ιδέες, να σβήσεις, να ξαναγράψεις. Τώρα; Δύο κλικ στο ChatGPT και έχεις μπροστά σας ένα «τέλειο» κείμενο. Βολικό, έτσι; Ναι, αλλά και επικίνδυνο.
Το MIT Media Lab έβαλε τρεις ομάδες εθελοντών να γράψουν κείμενα με ChatGPT, με τη βοήθεια της Google και χωρίς καμία βοήθεια. Τα EEG (ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα) έδειξαν κάτι εντυπωσιακό. Όσοι δούλεψαν με το ChatGPT είχαν τη χαμηλότερη εγκεφαλική δραστηριότητα. Με απλά λόγια, το μυαλό τους «έκλεισε». Ακόμη χειρότερα, δυσκολεύονταν να θυμηθούν τι έγραψαν, σαν το κείμενο να μην τους ανήκε.
Κι αν νομίζεις ότι το φαινόμενο αφορά μόνο την Τεχνητή Νοημοσύνη, σκέψου το GPS. Πότε ήταν η τελευταία φορά που ζήτησες οδηγίες στον δρόμο ή άνοιξες έναν χάρτη; Μια έρευνα σε 50 οδηγούς έδειξε ότι οι φανατικοί του GPS έχουν χειρότερη χωρική μνήμη και λιγότερα ενεργά «κυκλώματα» στον ιππόκαμπο, την περιοχή που είναι υπεύθυνη για τον προσανατολισμό. Με λίγα λόγια, αφήνεις το GPS να σε κατευθύνει, κι όταν το χάσεις… χάνεσαι κι εσύ.
Το ερώτημα είναι ευρύτερο όμως. Μήπως αφήνουμε την τεχνολογία να σκέφτεται για εμάς; Μήπως «ατροφεί» η κριτική μας ικανότητα, η δημιουργικότητά μας, η ίδια η απόλαυση του να βάζουμε σε τάξη τις σκέψεις μας;
Φυσικά, κανείς δεν λέει να επιστρέψουμε στο μολύβι και τον χάρτη. Αλλά ίσως χρειάζεται να κρατήσουμε μια ισορροπία. Να χαθούμε επίτηδες σε μια πόλη χωρίς GPS. Να γράψουμε ένα draft μόνοι μας, πριν αναζητήσουμε βοήθεια στη Τεχνητή Νοημοσύνη. Να αφήσουμε τον εγκέφαλο να «ιδρώσει» λίγο.
Γιατί στο τέλος, ίσως δεν είναι το ChatGPT που μας κάνει πιο χαζούς. Είναι ο τρόπος που το χρησιμοποιούμε.
