Τις υψηλότερες αυξήσεις των τελευταίων τριών χρόνων σημείωσαν τα φρέσκα (μη επεξεργασμένα) τρόφιμα τον Απρίλιο, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Πληθωρισμού (Inflation Monitor) της Τράπεζας της Ελλάδας. Η αύξηση αγγίζει το 7,2% σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2024. Ο ρυθμός ανατιμήσεων στα μη επεξεργασμένα τρόφιμα παρουσιάζει επιτάχυνση, αφού τον Φεβρουάριο κινήθηκε στο 5,7%.
Η τάση αυτή έρχεται σε αντιδιαστολή με τις τιμές στα επεξεργασμένα τρόφιμα, που μειώθηκαν έστω οριακά. Συνολικά ο πληθωρισμός των τροφίμων τον Απρίλιο κινήθηκε στο 2%.
Ακριβαίνουν τα φρέσκα τρόφιμα
Οι ανατιμήσεις στα φρέσκα τρόφιμα δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Στην Ευρωζώνη ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στα μη επεξεργασμένα τρόφιμα αυξήθηκε κατά 4,9% σε ετήσια βάση. Πρόκειται για σημαντική άνοδο, αλλά μικρότερη από ό,τι στην Ελλάδα, όπου έχουμε επιστρέψει στις εποχές της μεγάλης πληθωριστικής κρίσης του 2023.
Το γεγονός αυτό προκαλεί προβληματισμό, όταν το συνδυάσουμε με τη συνολική μείωση των εγχώριων τιμών παραγωγού.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον δείκτη τιμών εκροών σε γεωργία – κτηνοτροφία τον Μάρτιο, οι Έλληνες παραγωγοί πούλησαν κατά μέσο όρο τα προϊόντα τους -5% φθηνότερα σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2024.
Η συνολική υποχώρηση του δείκτη εκροών τον Φεβρουάριο ήταν ακόμα μεγαλύτερη, στο -8,5% σε ετήσια βάση.
Το αίνιγμα των τιμών
Πώς γίνεται οι τιμές στο χωράφι, μεσοσταθμικά, να πέφτουν και στο ράφι να ανεβαίνουν; Η αντίφαση αυτή σε ένα βαθμό αποδίδεται στη βαρύτητα πού έχει στη διαμόρφωση των τιμών παραγωγού αλλά και στο καλάθι του καταναλωτή το ελαιόλαδο.
Τον Μάρτιο οι τιμές παραγωγού στο ελαιόλαδο μειώθηκαν κατά -43,44%, ενώ αντίστοιχη ήταν η πτώση και τον Φεβρουάριο. Η υποχώρηση, που οφείλεται και στο φαινόμενο της επίδρασης βάσης (πέρυσι είχαμε ανατιμήσεις σχεδόν 80%), συμπαρασύρει προς τα κάτω το δείκτη εκροών φυτικής παραγωγής, που μειώθηκε κατά -6,9%.
Από τα φυτικά προϊόντα πέραν του ελαιόλαδου, οι τιμές παραγωγού μειώθηκαν στα δημητριακά (-0,9%) και σε πατάτες-σπόρους (-6,7%). Στις υπόλοιπες κατηγορίες οι τιμές παραγωγού αυξήθηκαν, με τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις να παρουσιάζουν τα λαχανικά (2,9%) και τα φρούτα (11,5%).
Στη ζωική παραγωγή υπήρξε επίσης υποχώρηση στις τιμές παραγωγού, η οποία οφείλεται κατά κύριο λόγο στα ζωϊκά προϊόντα (π.χ. γαλακτοκομικά), που σημείωσαν πτώση κατά -2,3%. Αντιθέτως το κρέας ακρίβυνε κατά 2,6%.
Τετραπλάσιες οι αυξήσεις στο κρέας
Στα ράφια, σε ό,τι αφορά τα φρέσκα τρόφιμα, είχαμε αντίστροφη τάση από ό,τι στο χωράφι και στις φάρμες. Τον Απρίλιο το κρέας (γενικά) ακρίβυνε τά 5,4% σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
Το φρέσκο κρέας, όπως φτάνει στα σούπερ μάρκετ ακρίβυνε κατά 10,1%, σύμφωνα με το Δελτίο Τιμών του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).
Πρόκειται για υπερδιπλάσιες ως τετραπλάσιες ανατιμήσεις από αυτές που σημειώθηκαν στις τιμές παραγωγού ένα μήνα πριν – χρόνος που μπορεί να θεωρηθεί εύλογος για να φτάσει το προϊόν από τον κτηνοτρόφο στο κατάστημα.
Το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, αποδίδει τις αυξήσεις στο νωπό κρέας στα ράφια των σούπερ μάρκετ σε δύο βασικούς παράγοντες: Στη μείωση στο ζωικό κεφάλαιο το 2024, λόγω των ασθενειών των ζώων στις περισσότερες περιοχές της επαρχίας και στις αυξήσεις των διεθνών τιμών στα εισαγόμενα είδη και ειδικά στο μοσχάρι. Σημειώνεται ότι η πλειοψηφία του μοσχαριού και χοιρινού που καταναλώνεται στην Ελλάδα είναι εισαγωγής.
Πιο ισορροπημένη εικόνα στα οπωροκηπευτικά
Στα λαχανικά δεν υπάρχει ψαλίδα ανάμεσα στις ανατιμήσεις στο χωράφι και στο ράφι, που κινούνται επίσης στο 2,8%. Αντίστοιχα στα φρούτα οι αυξήσεις στο ράφι είναι ελαφρώς πιο περιορισμένες από ό,τι στο χωράφι, στο 8,2% – γεγονός που πιθανόν οφείλεται στις φθηνές εισαγωγές. Στα σούπερ μάρκετ τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά ακρίβυναν μεσοσταθμικά κατά 1,8%.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) Παύλο Σατολιά, η αντίστροφη τάση στις τιμές παραγωγού και στις τιμές ραφιού στα μη επεξεργασμένα τρόφιμα, οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ελαιόλαδο. Η τιμή του, που υποχώρησε κατά -28,3% στη λιανική, προσμετράται στα κατεργασμένα τρόφιμα, και συνεισφέρει στη συγκράτηση του πληθωρισμού στη συγκεκριμένη κατηγορία.
Ο πρόεδρος της ΕΘΕΑΣ μας λέει ότι πλην του ελαιολάδου, τα περισσότερα αγροτικά προϊόντα ακρίβυναν και στα χωράφια, κυρίως εξαιτίας των κακών καιρικών συνθηκών, που οδήγησαν σε μείωση της παραγωγής.
Το άνοιγμα της ψαλίδας έχει μεγαλώσει
Σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων – ιδίως σε ό,τι αφορά την κτηνοτροφία – το άνοιγμα της ψαλίδας των τιμών από το χωράφι στο ράφι έχει μεγαλώσει.
Σύμφωνα με τον Θωμά Μόσχο, πρόεδρο του αγροτικού συλλόγου Καστοριάς «Μακεδνός» και τεχνικό σύμβουλο του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, η τιμή του αιγοπρόβειου γάλακτος στον παραγωγό έχει υποχωρήσει περίπου κατά -10% τον τελευταίο μήνα (στο 1,35 ευρώ από 1,50).
Όπως εξηγεί, αυτό σημαίνει θα έπρεπε να δούμε σταδιακά μειώσεις στη φέτα ως και ένα ευρώ το κιλό.
Αντιθέτως έχουμε αυξήσεις στα τυροκομικά, της τάξης του 1,3% στα σούπερ μάρκετ σε ετήσια βάση (ΙΕΛΚΑ). Η ΕΛΣΤΑΤ δείχνει δείχνει μεν μείωση τιμών, αλλά μόλις -2,6%.
Ο τεχνικός σύμβουλος του ΣΕΚ κάνει λόγο για στρεβλώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και για «καπέλα» από το χωράφι στο ράφι που προκαλούν ερωτηματικά για αθέμιτες πρακτικές και φαινόμενα κερδοσκοπίας.
Πηγή: IN.gr
