Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, εννέα στους δέκα οδηγούς στη Βρετανία δηλώνουν πως δεν μπορούν να ολοκληρώσουν ένα ταξίδι/μία διαδρομή με το αυτοκίνητο, χωρίς να απασχοληθούν με το κινητό τους τηλέφωνο, παρά τις αυστηρές ποινές που προβλέπει ο νόμος.
Αν και η χρήση κινητού κατά την οδήγηση μπορεί να επιφέρει πρόστιμο 200 λιρών και ποινή έξι πόντων στην άδεια, δεν παρατηρείται καμία συμμόρφωση. Νέα στοιχεία από την εταιρεία τηλεματικής IMS, που ανέλυσε δεδομένα από 500.000 οδηγούς μέσα σε έναν χρόνο, δείχνουν ότι μόλις ένας στους δέκα οδηγεί χωρίς να αποσπάται η προσοχή του από το κινητό.
Αυτό μεταφράζεται σε περίπου 37,8 εκατομμύρια οδηγούς να ασχολούνται με το τηλέφωνο τους όσο οδηγούν, σε σύνολο 42 εκατομμυρίων κατόχων άδειας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η έκθεση της IMS τονίζει τους κινδύνους που προκαλεί η τεχνολογία για την ασφάλεια στους δρόμους, επισημαίνοντας ότι πέρυσι 23 θανατηφόρα τροχαία είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με τη χρήση τηλεφώνου κατά την οδήγηση.
Η «απόσπαση της προσοχής ή αμέλεια» καταγράφηκε ως η τρίτη πιο συχνή αιτία θανάτων στους βρετανικούς δρόμους το 2023, συνδεόμενη με το 34,9% των θανατηφόρων περιστατικών.
Οι ειδικοί προειδοποιούν επίσης για τον ρόλο που παίζουν τα σύγχρονα συστήματα ψυχαγωγίας στα οχήματα, τα οποία απαιτούν εκτεταμένη χρήση οθονών αφής ακόμα και για απλές λειτουργίες όπως η αυξομείωση του ήχου της μουσικής.
Πώς συλλέχθηκαν τα δεδομένα
Η μελέτη της IMS, η οποία συνεργάζεται με ασφαλιστικές όπως η Aviva, η Allianz και η Admiral, στηρίχθηκε σε δεδομένα από ασφαλιστήρια που βασίζονται στη χρήση και παρακολουθούν τη συμπεριφορά των οδηγών μέσω εφαρμογών σε smartphone.
Η απόσπαση της προσοχής κατηγοριοποιήθηκε σε τρεις βαθμίδες:
Χαμηλή, όταν ο οδηγός μιλάει μέσω Bluetooth ή του ηχοσυστήματος του οχήματος.
Μεσαία, που περιλαμβάνει άγγιγμα στη συσκευή για βιντεοκλήσεις ή συνομιλίες με ανοιχτή ακρόαση – πρακτικές που είναι παράνομες.
Υψηλή, όταν ο οδηγός κοιτάζει και χειρίζεται ενεργά το κινητό του ενώ κινείται με το αυτοκίνητό του.
Η έρευνα αποκάλυψε ότι:
Το 38% των οδηγών χρησιμοποίησε το τηλέφωνό του για μέχρι και το 25% της διάρκειας της διαδρομής.
Το 28% ασχολήθηκε με αυτό για το 25-50% του χρόνου.
Το 16% το χρησιμοποίησε για το 50-75% της διαδρομής.
Το 8% το είχε ενεργό για πάνω από το 75% του ταξιδιού του.
Κατά μέσο όρο, κάθε διάσπαση της προσοχής διαρκεί 200 δευτερόλεπτα όταν το αυτοκίνητο κινείται. Ενδεικτικά, με ταχύτητα 80 χλμ/ώρα, αυτό αντιστοιχεί σε απόσταση όσο τρία γήπεδα ποδοσφαίρου.
Οι απόψεις των ειδικών
Ο CEO της IMS, Πολ Στέισι, υπογράμμισε πως τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα την έκταση του προβλήματος. Ανέφερε επίσης ότι η χρήση της τεχνολογίας από τις ασφαλιστικές εταιρείες φανερώνει πως τα smartphone εξακολουθούν να αποτελούν κύρια αιτία ατυχημάτων και ασφαλιστικών απαιτήσεων.
Η καθηγήτρια Γκέμα Μπριγκς τόνισε ότι ακόμα και hands-free κλήσεις αποσπούν την προσοχή των οδηγών, επηρεάζοντας την ικανότητά τους να αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο και να αντιδρούν έγκαιρα. Η γνωστική τους εστίαση μπορεί να παραμένει μειωμένη για αρκετά δευτερόλεπτα ακόμα και μετά τη χρήση του τηλεφώνου.
Η στάση της κοινωνίας και οι προτάσεις
Οι ειδικοί δηλώνουν ότι η χρήση κινητού στο τιμόνι πρέπει να θεωρείται -και είναι- κοινωνικά απαράδεκτη, όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Ζήτησε ενίσχυση της αστυνόμευσης και εκστρατείες ευαισθητοποίησης.
Η Ρεμπέκα Μόρις, ακτιβίστρια για την οδική ασφάλεια, ανέφερε ότι υπάρχει πλέον μια κουλτούρα ατιμωρησίας και εθισμού στα κινητά τηλέφωνα, τονίζοντας την ανάγκη για αποφασιστική κυβερνητική δράση και στρατηγική.
Πόσο αποτελεσματικά είναι τα πρόστιμα και οι κάμερες;
Από το 2017, τα πρόστιμα για χρήση κινητού κατά την οδήγηση έχουν διπλασιαστεί, ενώ από το 2022 αρκεί ακόμα και η επαφή με το τηλέφωνο για να θεωρηθεί παράβαση.
Ωστόσο, οι διώξεις συνεχίζονται: μόνο το 2023 καταγράφηκαν πάνω από 15.000 υποθέσεις παραβάσεων. Παρά την αυστηροποίηση των ποινών, η συμπεριφορά των οδηγών φαίνεται να μην αλλάζει ουσιαστικά.
Νέος κίνδυνος: Οι μεγάλες οθόνες στα αυτοκίνητα
Η συνεχής αύξηση των μεγάλων, περίπλοκων οθονών αφής στα σύγχρονα αυτοκίνητα εγείρει νέες ανησυχίες. Έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να χρειαστούν έως 22 δευτερόλεπτα για να ολοκληρωθεί μια απλή ενέργεια. Ο οργανισμός Euro NCAP σχεδιάζει από το 2026 να μειώνει τη βαθμολογία ασφαλείας οχημάτων που δεν διαθέτουν φυσικά κουμπιά για βασικές λειτουργίες.
Ο Πολ Στέισι προειδοποιεί ότι η διάσπαση της προσοχής από τέτοιες οθόνες γίνεται ακόμα πιο έντονη, με τους οδηγούς να δηλώνουν ότι τους αποσπούν την προσοχή περισσότερο και από τα smartphones!
