Eνώ οι ευρωπαϊκες κυβερνήσεις πιέζουν για αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, στις ΗΠΑ οι εργαζόμενοι άνω των 75 ετών είναι η πιο ραγδαία αναπτυσσόμενη ηλικιακή ομάδα του εργατικού δυναμικού. Σήμερα σχεδόν ο ένας τους δέκα ηλικιωμένους 75+ συνεχίζει να δουλεύει, από 4% το 1987, όπως μας πληροφορεί το Pew Research Center. Για τους άνω των 65 ετών το ποσοστό προσεγγίζει στο 20%, περίπου 11 εκατομμύρια άτομα.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με νεότερη έρευνα που δημοσίευσε το Newsweek, πάνω από ένας στους δύο Αμερικανούς συντάξιμης ηλικίας, θεωρούν δεδομένο ότι θα δουλεύουν… μέχρι τον τάφο.
Οι ιστορίες με 80χρονους ή ακόμα και 90χρονους, που αναγκάζονται να δουλεύουν γιατί αλλιώς δε βγαίνει ο μήνας δεν ανήκουν πλέον στην κατηγορία «αξιοπερίεργα», αλλά αποτελούν μέρος της καθημερινής ειδησεογραφίας.
Μια τέτοια σειρά άρθρων παρουσιάζει εδώ και μήνες το οικονομικό περιοδικό Βusiness Insider, έχοντας πάρει συνεντεύξεις από περισσότερους από 90 εργαζόμενους άνω των 80 ετών και από δεκάδες ειδικούς επί της «ενεργού γήρανσης».
«Είμαι 84 ετών και oδηγώ για την Uber για να πληρώσω τους λογαριασμούς μου».
«Είμαι 90 χρονών και ακόμα δουλεύω γιατί το επίδομα της κοινωνικής ασφάλισης δεν φτάνει».
«Είμαι 88 ετών, δουλεύω ακόμα και ζω με τη θετή μου κόρη. Έχασα όλες μου τις οικονομίες αλλά νιώθω πλήρης».
Τα παραπάνω είναι ενδεικτικοί τίτλοι των σχετικών ρεπορτάζ, που δεν αφορούν απλώς τους ηλικιωμένους αλλά τους υπερήλικες εργαζόμενους.
πηγή: Unsplash – Carter Yocham
Ογδοντάρηδες στο μεροκάματο
Η τελευταία προσθήκη στο σίριαλ «80άρηδες στη δουλειά» είναι η ιστορία της 81χρονης Λύντια και του 91χρονου συζύγου της Μπιλ. Καθώς οι πενιχρές τους συντάξεις δεν επαρκούν για να πληρώσουν ενοίκιο, δόσεις, λογαριασμούς, ασφάλεια υγείας και πρέπει τουλάχιστον ο ένας από τους δύο να δουλέψει.
Ο κλήρος έπεσε στην νεότερη, που αν και υποφέρει από καρδιακή ανεπάρκεια εργάζεται part time σε πολυκατάστημα οικιακών ειδών από το 2022. Κάθε μέρα καθαρίζει συσκευές, γεμίζει ράφια σε ατελειωτους διαδρόμους και εξυπηρετεί πελάτες. Αν χάσει αυτή τη δουλειά κινδυνεύουν να βρεθούν άστεγοι.
Ο άντρας της νιώθει «τρομερά ένοχος» που δεν τον βαστάνε τα ποδια του να δουλέψει κι αυτός.
Συνολικά οι εργαζομενοι άνω των 80 ετών αποτελουν πλέον το 4.2% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άτομα.
Πολλοί από αυτούς έχασαν τις περιουσίες τους στη μεγάλη οικονομική κρίση του 2008 και το «σκάσιμο της φούσκας» των ενυπόθηκων δανείων. Ακόμα περισσότεροι βουλιάζουν στα ιατρικά χρέη, αφού στις ΗΠΑ ακόμα και ένα απλό κάταγμα μπορεί να εκτροχιάσει τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Το παρόν των ΗΠΑ, το μέλλον της ΕΕ;
Οι υπερήλικες εργαζόμενοι που μίλησαν στο Business Insider αναφέρουν ως βασική αιτία που τους αναγκάζει να δουλεύουν το αυξημένο κόστος ζωής και την έλλειψη αποταμιεύσεων. Αρκετοί αναφέρουν ότι συνεχίζουν να δουλεύουν παρά τα προβλήματα υγείας, ενώ όσοι βρίσκουν δουλειά συνήθως απασχολούνται με το κατώτατο μεροκάματo
Παρ’όλα αυτά οι ιστορίες τους αποτυπώνονται ως «μαθήματα ζωής» παρά ως αποτυχία της «μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη» να παρέχει αξιοπρεπή διαβίωση στους πολίτες τρίτης ηλικίας.
Τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ με τους Αμερικανούς υπερήλικες βιοπαλαιστές μοιάζουν με σκηνές από ταινία προσεχώς για το εργασιακό μέλλον της Ευρώπης. Σε μια ήπειρο που γερνάει, η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης μοιάζει αναπόδραστο σενάριο και παρουσιάζεται ως η μόνη λύση για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Όμως για όσους απασχολούνται σε χειρωνακτικές και κακοπληρωμένες δουλειές, που συνήθως έχουν και τις χαμηλότερες συντάξεις, η προοπτική να δουλεύουν ως τα βαθιά γεράματα, μοιάζει περισσότερο με εφιάλτη.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα έχει ανοίξει ξανά η συζήτηση για την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, με χρονικό ορίζονταιτο 2027. Με βάση τον μνημονικό νόμο για το ασφαλιστικό (Ν.3863/2010), προβλέπεται σύνδεση του ορίου συνταξιοδότησης με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής μετά τα 65 έτη.
Υπενθυμίζουμε ότι τα όρια ηλικίας έχουν ήδη αυξηθεί, στα 62 έτη με 40 χρόνια δουλειάς, και στα 67 έτη με τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης (από 60 και 65 αντίστοιχα). Η ρητορική που χρησιμοποιείται είναι ότι εφόσον η πανδημία «συγκράτησε» την αύξηση του προσδόκιμου ζωής μετά τα 65, γλυτώσαμε προσωρινά και την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης. Αυτό θα αξιολογηθεί εκ νέου το 2026, και θα αναθεωρηθεί ανάλογα με την πορεία του δημογραφικού και τι θα δείξει ο «αλγόριθμος», όπως επαναλαμβάνεται διαρκώς.
Μόνο που οι ζωές των ανθρώπων δεν είναι μόνο στατιστικοί δείκτες. Για παράδειγμα, η παράταση του εργασιακού βίου μετά τα 62 και τα 67 χρόνια, για εργολαβικούς εργαζόμενους στην καθαριότητα, ή για διανομείς-κούριερ, ισοδυναμεί με παράταση στην επισφάλεια και την επιβάρυνση της υγείας, που πολλαπλασιάζει αθροιστικά τις πιθανότητες επαγγελματικής νόσου ή εργατικού ατυχήματος.
Δουλειά και μετά τα 70
Τα 70 είναι τα νέα 60 αν πιστέψουμε τις προστάσεις των «σοφών» των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης.
Στη Βρετανία, η κυβέρνηση Στάρμερ εξετάζει την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 74 έτη, επικαλούμενη την ασφυξία στο ασφαλιστικό. Στη Γερμανία η υπουργός Οικονομικών Κατερίνα Ράιχε προτείνει την παράταση του εργασιακού βίου έως τα 70 έτη, όμως υπάρχουν οξείες αντιδράσεις ακόμα και μέσα από το κυβερνητικό στρατόπεδο.
Στη Γαλλία, που συγκλονίστηκε από πανεθνικές κινητοποιήσεις όταν το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης αυξήθηκε στα 64 από τα 62 έτη, υπάρχει ήδη πρόσταση για αύξηση στα 66,5.
Στη Δανία, μόλις ψηφίστηκε η σταδιακή αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 70 έτη, ως το 2040.
In.gr
