Με τα αγροτικά μπλόκα να επεκτείνονται πλέον σε βασικούς οδικούς άξονες, τελωνεία, ακόμα και σε αεροδρόμια, η αγορά στην Ελλάδα αρχίζει να αισθάνεται πραγματική πίεση. Εάν δεν δοθεί σύντομα λύση, το εμπόριο κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπο με σοβαρές αναταράξεις, καθώς η εορταστική περίοδος πλησιάζει και η αυξημένη ζήτηση μειώνει τα διαθέσιμα αποθέματα.
Ο αγροκτηνοτροφικός κόσμος, δίνει έναν αγώνα επιβίωσης, μέσα σε ένα περιβάλλον υψηλού κόστους, έντονου διεθνούς ανταγωνισμού και συχνών ζημιών, που προκαλούνται από τις κλιματικές ανατροπές, ενώ σε όλα αυτά προστίθενται και οι καθυστερήσεις στις πληρωμές και η ευλογιά των αιγοπροβάτων. Οι κινητοποιήσεις, που αναμένεται να κρατήσουν ακόμη για μέρες, είναι βέβαια ότι θα προκαλέσουν επιπλέον τριγμούς και στην αγορά.
Τι δείχνει η εμπειρία από προηγούμενα μπλόκα
Η μορφή των κινητοποιήσεων, όταν περιλαμβάνει πολύωρους ή πολυήμερους αποκλεισμούς εθνικών δρόμων, τελωνείων, λιμανιών ή αεροδρομίων, έχει διαχρονικά σοβαρό αντίκτυπο στην εφοδιαστική αλυσίδα. Οι οδικοί αποκλεισμοί πλήττουν πρωτίστως τις εξαγωγές –και άρα τα αγροτικά εξαγώγιμα προϊόντα– αλλά και τις εισαγωγές.
Παρότι δεν υπάρχει μια πλήρως επικαιροποιημένη μελέτη για τις σημερινές επιπτώσεις, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά διαθέτει δεδομένα από προηγούμενους χειμερινούς αποκλεισμούς, τα οποία σκιαγραφούν τις πιθανές αναταράξεις, τα κόστη και τον κίνδυνο απωλειών.
Ενδεικτικά, τον χειμώνα του 2016 τα μπλόκα σε Τέμπη, Μαλιακό και Κόρινθο, που διήρκεσαν πάνω από 20 ημέρες, οδήγησαν σε καθυστερήσεις έως 48 ωρών για τα φορτηγά και μεταφορά φορτίων μέσω αεροπορικών και θαλάσσιων δικτύων με πολλαπλάσιο κόστος.
Αντίστοιχα, το 2019, οι κινητοποιήσεις σε Θεσσαλία και Μακεδονία προκάλεσαν απώλειες 1,5 εκατ. ευρώ ημερησίως στους εξαγωγείς φρούτων λόγω αλλοίωσης προϊόντων.
Τον χειμώνα του 2023–2024, οι κυλιόμενοι αποκλεισμοί προκάλεσαν καθυστερήσεις και στιγμιαίες ελλείψεις σε πατάτες, φρούτα, νωπά και γαλακτοκομικά.
Τα πρώτα ρήγματα στην αγορά
Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι οι οδικοί αποκλεισμοί αυξάνουν τους χρόνους μεταφοράς κατά 20% έως 80%, ανάλογα με το μήκος της παράκαμψης. Η αναδρομολόγηση φορτηγών οδηγεί σε συμφόρηση δευτερευόντων δρόμων και επιβραδύνει τόσο τις εγχώριες όσο και τις διεθνείς αποστολές.
Το κόστος για μεταφορείς αυξάνεται κατά 10%–25% σε καύσιμα, ημερομίσθια, εργατοώρες και διόδια, με τις εταιρείες logistics να μετακυλίουν τις επιβαρύνσεις μέσω επιπλέον χρεώσεων. Το μεγαλύτερο ρίσκο αφορά τα νωπά και ευπαθή προϊόντα – φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά – που μπορεί να αλλοιωθούν, οδηγώντας σε ακυρώσεις παραγγελιών και απώλειες εξαγωγών.
Επιπτώσεις στο λιανεμπόριο και στη βιομηχανία
Στο λιανεμπόριο, οι ελλείψεις συνήθως εμφανίζονται μετά την πέμπτη ή έκτη ημέρα συνεχόμενων αποκλεισμών. Συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων εμφανίζουν ανατιμήσεις 2%-7%, λόγω προμήθειας από εναλλακτικούς –και συχνά ακριβότερους– προμηθευτές.
Στο χονδρικό εμπόριο, οι ανατροπές πλήττουν προγραμματισμένες παραγγελίες τροφίμων, ζωοτροφών και πρώτων υλών. Οι ψυκτικές αλυσίδες επηρεάζονται περισσότερο, καθώς οι καθυστερήσεις προκαλούν σημαντικά λειτουργικά ρίσκα.
Στη βιομηχανία και μεταποίηση, η έλλειψη πρώτων υλών οδηγεί σε προσωρινές μειώσεις παραγωγής κατά 10%–15%. Σε προηγούμενες κινητοποιήσεις, οι απώλειες για τις ελληνικές εξαγωγές αγροτικών προϊόντων έφτασαν τα 4–5 εκατ. ευρώ ημερησίως.
Το στοίχημα μπροστά στα Χριστούγεννα
Με βάση όλα τα παραπάνω, τα αγροτικά μπλόκα ασκούν συνδυασμένη πίεση στην εφοδιαστική αλυσίδα: καθυστερήσεις, υψηλότερα κόστη, απώλειες εμπορευμάτων και πρόσκαιρες ανατιμήσεις. Οι μεγαλύτερες συνέπειες καταγράφονται σε νωπά προϊόντα, εξαγωγές, μεταφορές και επιχειρήσεις τροφίμων. Αποκλεισμοί που ξεπερνούν τις πέντε ημέρες αρχίζουν να προκαλούν εμφανή και μετρήσιμη πίεση σε logistics και εξαγωγικές δραστηριότητες.
Εάν η κατάσταση δεν αποκλιμακωθεί άμεσα, η χριστουγεννιάτικη αγορά στην Ελλάδα μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με σημαντικές δυσκολίες. Το ενδεχόμενο ενός νέου κύκλου ανατιμήσεων –ακόμη και πρόσκαιρων– πλανάται ήδη πάνω από την αγορά, αυξάνοντας την αβεβαιότητα σε μια περίοδο κρίσιμη για το εμπόριο.
Πηγή: Newmoney.gr
