Tο μνημείο (μια μαρμάρινη κρήνη) των τριών γυναικών, της Λουκίας Τοπάλη, της κόρης της Σοφίας και της Φιλίτσας Καλαβρού, που κρεμάστηκαν από τους Γερμανούς κατακτητές τον Ιούλιο του 1944 στα Κάτω Λεχώνια, αποκαλύφθηκε σήμερα, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα της Ένωσης Συντακτών Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας, στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Κάτω Λεχωνίων, παρουσία πλήθους κόσμου και εκπροσώπων τοπικών φορέων, παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Το παρών στην εκδήλωση και την επιμνημόσυνη δέηση που τελέστηκε, έδωσαν συγγενείς της οικογένειας Τοπάλη που ήρθαν ειδικά για αυτόν τον σκοπό από το εξωτερικό, δωρεά των οποίων είναι το μνημείο που τοποθετήθηκε στο χώρο του προαυλίου του Ναού, στο σημείο ακριβώς, όπου ετάφησαν οι τρεις γυναίκες.
Η ιστορία της δολοφονίας των τριών γυναικών και των όσων διαδραματίστηκαν πριν και μετά το στυγερό έγκλημα αποτυπώθηκαν στο βιβλίο «Σοφίκα Τοπάλη – Θηλιά στη μνήμη», του Κατωλεχωνίτη δημοσιογράφου ερευνητή Γιάννη Μαντίδη, ο οποίος έχει προσωπικές μνήμες από τον απαγχονισμό των τριών γυναικών, όντας αυτόπτης μάρτυς του γεγονότος.
Το βιβλίο αυτό δε, έμελε να είναι και η αφορμή να έρθουν σε επαφή με τις ρίζες των προγόνων τους, συγγενείς της οικογένειας Τοπάλη, οι οποίοι διαμένουν στην Βραζιλία και επικοινώνησαν με τον κ. Μαντίδη όταν τυχαία έμαθαν για το βιβλίο. Έκτοτε, ήρθαν στην Ελλάδα και στα Κάτω Λεχώνια δύο φορές και πραγματοποίησαν επισκέψεις και στο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Λεχωνίων, που είχε ανεγερθεί με χρήματα της οικογένειας Τοπάλη, το 1926.
Είναι οι εγγονές του αδελφού της Λουκίας Van Schelle (μητέρας της Σοφίκας) κυρία Hellegonda Maria – παιδίατρος και η αδελφή της Julie, βοτανολόγος, με τον πνευμονολόγο σύζυγό της Eduardo De Capitani. Μετά από χρόνια που έψαχναν και ρωτούσαν, έμαθαν τελικά και γνώρισαν τους τόπους που έζησαν και άδικα απαγχονίσθηκαν οι τραγικές γυναίκες συγγενείς τους. Τότε παρήγγειλαν και το μνημείο που τοποθετήθηκε εκεί που θάφθηκαν οι κρεμασμένες (και οι τρεις μαζί…) αριστερά μπαίνοντας στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στα Κάτω Λεχώνια.
Η ιστορία του απαγχονισμού
Η ιστορία συνεχίζει να προκαλεί και να συγκλονίζει κι ας πέρασαν 73 ολόκληρα χρόνια. Το έγκλημα έγινε στα Κάτω Λεχώνια την Παρασκευή 7 Ιουλίου 1944, όταν οι Γερμανοί κατακτητές με τους ντόπιους συνεργάτες τους κρέμασαν στα κλωνάρια μιας μουριάς, πλάι στο σιδηροδρομικό σταθμό, τις τρεις άτυχες γυναίκες: την Σοφίκα Τοπάλη, τη μητέρα Λουκία Τοπάλη και τη Φιλίτσα Καλαβρού, αφού πρώτα τις βασάνισαν στις φυλακές του Βόλου. Η κατηγορία ήταν ότι οι Τοπάλαινες έδιναν τρόφιμα στο 54 Σύνταγμα των ανταρτών Πηλίου, αλλά η πραγματική αλήθεια ήταν άλλη: Να αρπάξουν οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους τον χρυσό που έκρυβαν οι Τοπάλαινες στο αρχοντικό τους. Το αρχοντικό που λεηλατήθηκε συθέμελα.
Έκτοτε το τραγικό αυτό έγκλημα αποσιωπήθηκε, τόσο από τους υπεύθυνους της συμφοράς, όσο και από τους ανεύθυνους που φοβόντουσαν τους πρώτους. Οι Κατωλεχωνίτες «ξέχασαν» τις Τοπάλαινες που τους είχαν δώσει το κτήμα τους για να σπείρουν, να θερίσουν και να μην πεινάσουν στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής! Στη μνήμη τους είχαν μια θηλιά. Ακόμα και εκείνοι οι παλιοί που είχαν δει το έγκλημα δεν έλεγαν τίποτε σχετικό στους ανήξερους νεότερους… Ώσπου κάποιοι έκαναν το χρέος τους δημοσιεύοντας τη διαχρονική ντροπή.
Συμβαίνει η Δημοσιογραφία να μην είναι μόνο επάγγελμα. Να είναι και λειτούργημα, μια συνεχής έρευνα για των πραγμάτων την αλήθεια. Κι όταν η αξέχαστη δημοσιογράφος Νίτσα Κολιού στο βιβλίο της «Άγνωστες Πτυχές Κατοχής και Αντίστασης 1940 – 44» ανέφερε και την «άγνωστη πτυχή» των κρεμασμένων γυναικών στη μουριά της πλατείας των Κάτω Λεχωνίων, τότε άρχισαν να χαλαρώνουν και οι θηλιές της μνήμης των Κατωλεχωνιτών. Και τότε πήρε τη σκυτάλη ο δημοσιογράφος Γιάννης Μαντίδης (ένα από τα παιδιά που είδαν τότε το έγκλημα) και ερεύνησε λεπτομερέστερα το θέμα με συνεντεύξεις από όσους πρόλαβε εν ζωή, αλλά και με θύμησες δικές του που δημοσιεύονται στο βιβλίο του «Σοφίκα Τοπάλη – θηλιά στη μνήμη» που κυκλοφορεί και στην Αγγλική γλώσσα, αλλά και σε β΄ έκδοση προσφάτως.
ert.gr
